Zgłoszenie do ewidencji zbiornika bezodpływowego lub przydomowej oczyszczalni ścieków

Budowę przydomowych oczyszczalni ścieków normują przepisy kilku ustaw. Przede wszystkim są to: prawo budowlane, prawo wodne oraz ustawy o: utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

9 sierpnia 2022 roku weszła w życie niezwykle ważna nowelizacja dla całej branży komunalnej, która nałożyła na samorządy oraz właścicieli nieruchomości nowe obowiązki, pod groźbą kar. Zmiany przepisów są konsekwencją dostosowania prawa polskiego do dyrektyw unijnych. Za niespełnianie traktatowych zobowiązań dotyczących postępowania z nieczystościami ciekłymi, Polsce grożą unijne sankcje w wysokości nawet 6 mld euro.

Wspomniana nowelizacja to ustawa z 7 lipca 2022r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1549), wprowadzająca zmiany również w ustawach: z 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022r. poz. 1297) oraz z 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. z 2020r. poz. 2028). Jedną z istotniejszych zmian jest nowa definicja nieczystości ciekłych. Do tej pory za nieczystości ciekłe uważano wyłącznie ścieki gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, natomiast obecnie przez nieczystości ciekłe rozumiemy również ścieki gromadzone w osadnikach w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków.

Dotychczas obowiązujące przepisy dotyczące zezwoleń na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych rozszerzono o opróżnianie osadników przydomowych oczyszczalni ścieków i transport osadów ściekowych z tych urządzeń. Podmioty posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości, które do tej pory posiadały zezwolenia na opróżnianie zbiorników bezodpływowych, z dniem wejścia w życie nowelizacji zyskały możliwość prowadzenia działalności także w nowym zakresie.

W ślad za nową definicją poszły inne zmiany, między innymi to, że gromadzenie nieczystości ciekłych nie tylko w zbiornikach bezodpływowych, ale i w osadnikach przydomowych oczyszczalni ścieków, stało się wyraźnym obowiązkiem właścicieli nieruchomości. A co za tym idzie, właściciele nieruchomości, którzy pozbywają się ścieków za pomocą przydomowych oczyszczalni, mają obowiązek zawarcia stosownej umowy w tym zakresie oraz posiadania dowodów uiszczania opłat za te usługi.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt. 2, 3a, 3b oraz art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022r. poz. 2519 ze zm.) właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez:

- przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej,

- lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych,

- pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi.

W związku z wprowadzonymi zmianami, wójt, burmistrz lub prezydent miasta ma za zadanie przeprowadzić kontrole zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków. Podczas kontroli urzędnicy sprawdzać będą posiadanie umów na opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków oraz dowody uiszczania opłat za opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków. Kontrolujący będzie sprawdzał, czy ilość wywiezionych za pośrednictwem podmiotu uprawnionego nieczystości ciekłych pokrywa się z ilością pobranej wody w danym okresie. W tym przypadku brane będzie pod uwagę zużycie wody według wskazań licznika lub norma wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody. W uzasadnionych przypadkach, sprawdzana będzie również szczelność zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, w celu określenia ryzyka zanieczyszczenia wód gruntowych odciekami pochodzącymi z tych zbiorników.

Co ważniejsze, zgodnie z art. 379 i art. 380 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska – kontrolujący jest upoważniony między innymi do żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego oraz żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z przeprowadzaną kontrolą. Kontrola jest zakończona sporządzeniem protokołu przez kontrolującego, którego jeden egzemplarz otrzymuje osoba kontrolowana. Zgodnie z wprowadzonym nowelizacją przepisem karnym do art. 10 Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie, kto utrudnia lub udaremnia przeprowadzenie wyżej wymienionej kontroli podlega karze grzywny.

W celu usprawnienia systemu ściekowego, gminy mają określić częstotliwość opróżniania zbiorników bezodpływowych i osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków, np. zbiorników bezodpływowych minimum raz w miesiącu, a osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków minimum raz w roku.

Ponadto zgodnie z art. 363 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska – wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji nakazać osobie fizycznej, której działanie negatywnie oddziałuje na środowisko wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do:

- ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia,

- przywrócenia środowiska do stanu właściwego.

Największą ze zmian przepisów w zakresie kontroli jest wprowadzenie cykliczności. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta został zobowiązany do przeprowadzania kontroli zbiorników bezodpływowych oraz instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków, co najmniej raz na dwa lata zgodnie z planem kontroli, określającym wykaz podmiotów podlegających kontroli w okresie kontrolowanym.

Pierwszy dwuletni okres kontrolny rozpoczął się z dniem wejścia w życie nowelizacji, tj. od 9 sierpnia 2022 r. i trwa do 8 sierpnia 2024 r. Wskazuje to, że każdy właściciel nieruchomości, który jest zobowiązany do odprowadzania nieczystości ciekłych do zbiornika bezodpływowego lub przydomowej oczyszczalni ścieków, zostanie poddany kontroli w terminie do 8 sierpnia 2024 r. (niezależnie od tego, ile razy był kontrolowany do tej pory) oraz będzie poddawany kontroli z częstotliwością co najmniej raz na 2 lata.

W przypadku nieposiadania umowy oraz dowodów uiszczania opłat za usługi w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków przez właściciela nieruchomości, to gmina przejmuje obowiązek opróżniania zbiornika bezodpływowego lub osadnika w instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków i zobowiązuje decyzją właściciela nieruchomości do m.in. uiszczania opłat wyliczonych z zastosowaniem górnych stawek opłat. Górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za opróżnianie zbiorników bezodpływowych i osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków ustala rada gminy w uchwale. Ponadto postępowanie z nieczystościami ciekłymi w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami, tj. np. wylewanie do rowu melioracyjnego, na pole, odprowadzanie do gleby bez zezwolenia itp. stanowi wykroczenie i podlega karze grzywny do 5 000 zł.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta został natomiast zobowiązany do składania corocznych sprawozdań wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska i dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. W przypadku niewywiązania się z nałożonego obowiązku przeprowadzania cyklicznych kontroli – gmina podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 000 do 50 000 zł. Takie sprawozdanie powinno zawierać informacje między innymi o:

- liczbie zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy;

- liczbie właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe, oraz liczbie osób zameldowanych pod adresem nieruchomości, na której znajduje się dany zbiornik bezodpływowy lub dana przydomowa oczyszczalnia ścieków;

- liczbie zawartych umów dotyczących wywozu nieczystości ciekłych w okresie sprawozdawczym, a także przed okresem sprawozdawczym, jeżeli obejmują działania realizowane w okresie sprawozdawczym;

- liczbie zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków, których opróżnianie zorganizowała gmina;

- ilości wody pobranej przez użytkowników niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej;

- liczbie przeprowadzonych kontroli dokumentów oraz wynikach tych kontroli.

 

Zgłoszenie wodnoprawne

 

Po nowelizacji ustawy z 7 lipca 2022r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1549), która weszła w życie w dniu 9 sierpnia 2022 r., budowa przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga dokonania zgłoszenia wodnoprawnego.

 

Zgłoszenia wodnoprawnego między innymi wymaga:

- wykonanie pomostu o szerokości do 3 m i długości całkowitej do 25 m, stanowiącej sumę długości jego poszczególnych elementów,

- postój na wodach płynących statków przeznaczonych na cele mieszkaniowe lub usługowe (np. barka mieszkalna lub statek, w którym prowadzona jest restauracja),

- prowadzenie przez wody inne niż śródlądowe drogi wodne napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych,

- wykonanie kąpieliska lub wyznaczenie miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli, w tym na obszarze morza terytorialnego,

- trwałe odwadnianie wykopów budowlanych,

- wykonanie urządzeń wodnych służących do wprowadzania do ziemi ścieków oczyszczonych w przydomowej oczyszczalni ścieków na potrzeby zwykłego korzystania z wód.

 

Zgłoszenie wodnoprawne należy złożyć przed planowanym terminem rozpoczęcia wykonywania czynności, robót lub urządzeń wodnych. Zgłoszenie składa się do nadzoru wodnego, który znajduje się najbliżej zamierzonego korzystania z usług wodnych lub planowanych urządzeń wodnych lub innej działalności wymagającej zgłoszenia.

 

Co zawiera zgłoszenie wodnoprawne?

1. Oznaczenie zakładu dokonującego zgłoszenia z podaniem jego siedziby i adresu lub dane osoby fizycznej dokonującej zgłoszenia z podaniem imienia, nazwiska oraz adresu,
2. Określenie:

- celu planowanych do wykonania czynności, robót lub urządzeń wodnych,

- stanu prawnego nieruchomości, na której czynności, roboty lub urządzenia wodne będą wykonywane,

- wykonywanych robót w sposób opisowy, podstawowych parametrów charakteryzujących planowane roboty oraz warunków ich wykonania,

- lokalizacji czynności, robót lub urządzeń wodnych, z podaniem nazwy lub numeru obrębu ewidencyjnego z numerem lub numerami działek ewidencyjnych oraz współrzędnymi

- planowanego terminu rozpoczęcia robót lub czynności.

 

Załączniki wymagane przy zgłoszeniu wodnoprawnym:

1. Mapa sytuacyjno-wysokościowa z naniesionym schematem planowanych czynności, robót lub urządzeń wodnych i zasięgiem ich oddziaływania – ze wskazaniem zastosowanego układu wysokościowego (PL-EVRF2007-NH (Amsterdam) lub PL-KRON86-NH (Kronsztad 86)). Zamiast tej mapy można dołączyć inną mapę uwierzytelnioną przez organ służby geodezyjnej i kartograficznej, np. zasadniczą czy ewidencyjną – taką mapę można uzyskać w urzędzie, który zajmuje się państwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym.
2. Szkice lub rysunki (przedstawiające urządzenie wodne lub obiekt, którego dotyczy zgłoszenie) – szkice i rysunki można wykonać samodzielnie.
3. Wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku – decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzja o warunkach zabudowy – jeśli inwestycja ich wymaga.
4. Zgoda właściciela urządzenia wodnego, które jest niezbędne do wykonania planowanych czynności, robót lub urządzeń wodnych – zgoda powinna zezwalać na wykorzystanie urządzenia lub wykonanie inwestycji.
5. Dowód uiszczenia opłaty za dokonanie zgłoszenia wodnoprawnego.
6. Opis techniczny rozwiązania.
7. Deklaracja właściwości użytkowych wybranego urządzenia.
8. Dokument pełnomocnictwa, o ile został ustanowiony pełnomocnik – nie trzeba dołączać pełnomocnictwa, jeśli zgłoszenie w imieniu przedsiębiorcy składa osoba wpisana jako pełnomocnik do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEIDG).
9. Opłata skarbowa za złożenie pełnomocnictwa, o ile został ustanowiony pełnomocnik.

W przypadku wystąpienia braków w zgłoszeniu wodnoprawnym, nadzór wodny wyśle postanowienie wzywające do uzupełnienia dokumentów, informacji lub dowodu opłaty oraz poda termin, w którym można dostarczyć braki. Jeżeli złożone zgłoszenie wodnoprawne było kompletne, lub uzupełniono brakujące dokumenty, to nadzór wodny dokona oceny merytorycznej zgłoszenia i przyjmie zgłoszenie, tzw. milczącą zgodą – bez pisemnej decyzji.

Do wykonywania zgłoszonej inwestycji lub czynności można przystąpić po 30 dniach od złożenia zgłoszenia – pod warunkiem, że nadzór wodny:

- nie wydał postanowienia o konieczności uzupełnienia dokumentacji,

- nie wniósł sprzeciwu w tym terminie.

Ile kosztuje zgłoszenie wodnoprawne?

100,23 zł – opłata za przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego. Płatności należy dokonać na rachunek bankowy regionalnego zarządu gospodarki wodnej, któremu podlega nadzór wodny, do którego składane jest zgłoszenie. Dowód zapłaty należy dołączyć do zgłoszenia wodnoprawnego.

17 zł – opłata skarbowa za ewentualne pełnomocnictwo. Płatności należy dokonać na konto urzędu miasta lub gminy, na terenie którego składane jest zgłoszenie. Pełnomocnictwo udzielane mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom czy rodzeństwu jest bezpłatne.

17 zł – opłata za ewentualne zaświadczenie, potwierdzające przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego. Wniosek o wydanie zaświadczenia składa się do tego samego nadzoru wodnego co zgłoszenie. Dzięki tej opcji, przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego może nastąpić przed upływem terminu 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia.